ده فیلمی که از داستان کوتاه اقتباس شدهاند
متفرقه
اکثر اوقات وقتی از اقتباس در سینما حرف میزنیم، منظورمان اقتباس از رمانهای تک یا چند جلدی است، در صورتی که فیلمهای بسیاری از داستانهای کوتاه اقتباس شدهاند و مثلا نُه صفحه داستان تبدیل شده به بیش از نود دقیقه فیلم سینمایی!
در مورد اقتباس از روی رمان همیشه این مشکل وجود دارد که تمام جزییات داخل کتاب را نمیتوان در فیلم گنجاند و همین نکته دوستداران آن کتاب را میرنجاند. اما در مورد داستان کوتاه برعکس است. داستان را باید پرورش داد و جزییاتی به آن افزود تا بتواند به یک فیلم داستانی بلند تبدیل شود.
امیلی تمپل در وبسایت لیتهاب دراینباره جستوجو کرده و سی و یک فیلم مطرحی که از روی داستان کوتاه ساخته شدهاند را فهرست کرده. ما در این مطلب ۱۰ فیلم از فهرست او را انتخاب کردهایم. در ادامه ترجمهی خلاصهای از این مطلب را میخوانید:
۱- همهچیز درباره ایو (۱۹۵۰)، بر اساس داستان «حکمتِ ایو» نوشتهی مری اُر، منتشرشده در کازموپولیتن (۱۹۴۶)
تعداد صفحات داستان: ۹
طول فیلم: ۱۳۸ دقیقه
مری اُر هنرپیشه، در دهه چهل سالگیاش این داستان کوتاه را که گویا براساس اتفاقات واقعی هم بوده، مینویسد و در مقابل ۸۰۰ دلار حق انتشار آن را به مجله کازموپولیتن میدهد. سپس فاکس قرن بیستم حقوق این داستان را به قیمت پنج هزاردلار میخرد و جو منکیهویچ آن را به فیلمنامه تبدیل میکند. البته اینطور که معلوم است او حتی یک دیالوگ اصلی را هم نگه نداشته و خیلی چیزها را خودش از نو نوشته. اما خب نمیتوان سرزنشش کرد چون فیلم بسیار موفق بود و برنده شش اسکار شد از جمله بهترین کارگردان، بهترین فیلم و… بهترین فیلمنامه!
۲- ای.آی. هوش مصنوعی (۲۰۰۱)، بر اساس داستان «ابراسباببازیها تا آخر تابستان عمر میکنند» نوشتهی برایان آلدیس، منتشر شده در هارپر بازار (۱۹۶۹)
تعداد صفحات داستان: ۱۱
طول فیلم: ۱۴۶ دقیقه
سال ۱۹۸۱ استنلی کوبریک حقوق این داستان را خرید و با آلدیس مشغول پرورش ایده شدند تا بتوانند فیلمی از آن دربیاورند. اما ایدههای نهایی آنها باهم در تضاد بود و اختلاف زیادی در پیشبرد داستان باهم پیدا کردند. یکی از ایدههای کوبریک این بود که نقش کودک اندرویدی را واقعا یک اندروید بازی کند. به هرحال فیلم به دست او ساخته نشد و کوبریک درگذشت. پس از مرگ او استیون اسپیبلرگ پروژه را به دست گرفت. در این فاصله، آلدیس دو داستان دیگر در همان فضای مشابه نوشته بود. اسپیلبرگ حقوق آن دو داستان را هم خرید و نهایتا فیلم هوش مصنوعی را ساخت.
۳- زندگی پنهان والتر میتی (۲۰۱۳)، بر اساس داستان «زندگی پنهان والتر میتی» نوشتهی جیمز تانبر، منتشر شده در نیویورکر (۱۹۳۹)
تعداد صفحات داستان: ۱۰
طول فیلم: ۱۱۴
این اولین اقتباس از داستان تانبر نیست اما تانبر از اقتباس اول که سال ۱۹۴۷ ساخته شده بود منزجر بود. ایده اولیه بازسازی فیلم را ساموئل گلدوین که پدرش تهیهکننده فیلم اول بود سر زبانها انداخت. اما تهیهکنندگی فیلم از این کمپانی به آن کمپانی منتقل شد و فیلمنامهنویسهای زیادی نصفه نیمه روی آن کار کردند و چندین کارگردان عوض کرد. هنرپیشهای که در ابتدا برای نقش اول در نظر گرفته شده بود جیم کری بود، بعد اوون ویلسون و بعد ساشا بارون کوهن. خلاصه بعد از گذشت دوران برزخی، بالاخره قرعه به بن استیلر افتاد و بعد از مدتی که همچنان تکلیف کارگردانی فیلم مشخص نبود، اعلام شد که بن استیلر کارگردانی را هم به عهده میگیرد. مطمئنا داستان برای آنکه بهروز بشود، تغییرات عمدهای کرد.
۴- راشومون (۱۹۵۰) بر اساس داستان «در بیشه» نوشتهی ریونوسوکه آکوتاگاوا، منتشر شده در شینچو (۱۹۲۲)
تعداد صفحات داستان: ۱۴
طول فیلم: ۸۸
یکی از کلاسیکهای آکیرا کوروساوا با بازی توشیرو میفونه. این فیلم در اصل اقتباس از دو داستان کوتاه ریونوسوکه آکوتاگاوا است: راشومون و در بیشه. سینمای ژاپن با این فیلم وارد عرصه جهانی شد. هم شیر طلای ونیز ۱۹۵۱ رو برد و هم اسکار افتخاری سال ۱۹۵۲.
۵- مورد عجیب بنجامین باتن (۲۰۰۸)، بر اساس داستان «مورد عجیب بنجامین باتن» نوشتهی اف. اسکات فیتزجرالد منتشر شده در کولییر (۱۹۲۲)
تعداد صفحات داستان: ۲۶
طول فیلم: ۱۶۶
خود فیتزجرالد گفته که این داستان را با الهام از نقلقولی از مارک تواین نوشته که میگوید چه حیف است که بهترین بخش زندگی ما در ابتدای آن است و بدترین بخش در انتهای آن. یکی از خوانندگان مجله کولییر بعد از خواندن این داستان به او نامه نوشته بود حقا که مجنونی!
۶- شعبدهباز (۲۰۰۶)، برداشت آزادی از داستان «آیزنهام شعبدهباز» نوشتهی استیون میلهاوزر، منتشر شده در مجموعهی موزه بارنوم (۱۹۹۰)
تعداد صفحات داستان: ۲۲
طول فیلم: ۱۱۰ دقیقه
میلهاوزر برندهی جایزه پولیتزر و نویسندهی نُه مجموعه داستان است. او به فضای فانتزی علاقه زیادی دارد و عجیب است که هالیوود به جز تجربه نه چندان موفق «خواهران شب» سراغ داستانهای دیگر او نرفته.
۷- گزارش اقلیت (۲۰۰۲)، بر اساس داستان «گزارش اقلیت» نوشتهی فیلیپ دیک منتشر شده در مجله فنتستیک یونیورس (۱۹۵۶)
تعداد صفحات داستان: ۳۲
طول فیلم: ۱۴۵ دقیقه
فیلیپ دیک نویسندهی ژانر علمی-تخیلی است که ۱۴ رمان و ۱۲۱ داستان کوتاه نوشته. بسیاری از داستانهاش اولین بار در مجلات علمی تخیلی منتشر شدهاند. فیلمهای دیگری که از آثار او ساختند: بلید رانر، دفتر تعدیل. آمازون یک سریال هم بر اساس «ساکن برج بلند» او ساخته. البته گزارش اقلیت هم مثل باقی آثار تفاوتهای زیادی با داستان اصلی دارد چون تهیهکنندگان متعقد بودند تمام تخیل فیلیپ دیک رو نمیتوان فیلم کرد!
۸- کوهستان بروکبک (۲۰۰۵)، بر اساس داستان «کوهستان بروکبک» نوشتهی انی پرو، منتشر شده در نیویورکر (۱۹۹۷)
تعداد صفحات داستان: ۳۰
طول فیلم: ۱۳۴ دقیقه
انی پرو روزنامهنگار و نویسنده امریکایی است که حدود ۲۰ جایزه ادبی برده. از پولیتزر گرفته تا جایزه ملی کتاب، جایزه اُهنری و همینطور پن/فاکنر. این اقتباس شاید یکی از موفق ترین اقتباسها از یک داستان کوتاه باشد. انی پرو در مصاحبهای میگوید این داستان عشق دو گاوچران نیست. شما نیاز به کاراکتر دارید تا داستانتان را تعریف کنید. این داستان واقعی انسانهاست.
۹- اسلیپی هالو (۱۹۹۹)، بر اساس داستان «افسانهی اسلیپی هالو» نوشتهی واشینگتن ایروینگ، منتشر شده در کتاب «دفتر تمرین جفری کریون» (۱۸۲۰)
تعداد صفحات داستان: ۳۳
طول فیلم: ۱۰۵
از داستان کوتاه این نویسنده و مقالهنویس اوایل قرن هجده، شاید یک میلیون بار اقتباس شده که خب اینجا نسخهی تیم برتوناش را انتخاب کردیم. هرچند که برداشت آزادی بود اما بالاخره اسکار کارگردانی هنری را گرفت. واشینگتن ایروینگ به جز داستان و مقاله، زندگینامه هم مینوشت که از میان کارهایش میتوان به زندگینامه پیامبر اسلام با نام «محمد و جانشینانش» و همینطور «زندگی جرج واشینگتن» اشاره کرد. او دورهای هم سفیر امریکا در اسپانیا بود.
۱۰- پنجره عقبی (۱۹۵۴)، براساس داستان «باید قتل بوده باشد» نوشتهی کورنل وولریچ، منتشر شده در مجله دیتکتیو دایم (۱۹۴۲)
تعداد صفحات داستان: ۴۰
طول فیلم: ۱۱۲
پنجره عقبی از بهترین فیلمهای آلفرد هیچکاک و همینطور از بهترینهای تاریخ سینماست. نکته جالب این است که این فیلم از داستانی اقتباس شده که خودش اقتباسی است از داستان «از میان پنجره» نوشتهی اچ.جی. ولز.
ده فیلمی که از داستان کوتاه اقتباس شدهاند: