بیژن زرمندیلی - شیاطین در کویر

۱

«شیاطین در کویر» دومین رمانی است که از بیژن زرمندیلی (۱۳۲۰ تهران - ۱۳۹۷ رم) به فارسی ترجمه و منتشر شده است.

از زرمندیلی هفت رمان به زبان ایتالیایی منتشر شده:

«خانه بزرگ منیریه»، «تابستان بی‌رحم است»، «در قلب دشمن»، «شیاطین در کویر»، «سیمون سینیوره به دیدارم بیا»، «داستان سیما» و «رودخانه بین ما»

کتاب‌های او به دلیل موضوع‌های مطرح‌ شده در آن‌ها که شامل سانسور می‌شود، امکان انتشار در ایران ندارد.

۲

زرمندیلی سال‌ها به عنوان نویسنده، گزارشگر و تحلیلگر مسائل خاورمیانه و ایران با مطبوعات و رسانه‌های ایتالیایی همکاری می‌کرد.

از زرمندیلی مقالاتی از جمله «بیوگرافی محمد مصدق»، «مدارک یک کشتی‌ربایی در رابطه با کشتی آکیله لآئورو» و «مقدمه‌ای بر کتاب بوف کور و سه قطره خون صادق هدایت» باقی مانده است.

رمان «تابستان بی‌رحم است» که جوایزی همچون «ا لیو ویتورینی» و «ایزولا دی اِلبا» را دریافت کرده، اولین کتاب اوست که در خارج از ایران به فارسی ترجمه شده.

۳

درباره‌ی رمان «شیاطین در کویر» از زبان نویسنده

راوی داستان معلم پیری است که قبل از زلزله، عادت داشت طی گشت‌وگذار در حاشیه‌ی شهر بم، درباره‌ی زندگی و آنچه بر او ‌گذشته، فکر کند و با دوربین عکاسی‌اش از طبیعت اطراف مستندسازی کند. برای او کویر و دریا دو جنبه‌ی طبیعت بودند که با وزش باد و در شب و روز متحول می‌شدند. او در زلزله بم همه اعضای خانواده‌اش را از دست می‌دهد و با تنها نوه‌‌اش که به درخودماندگی دچار است، سفر پرمخاطره‌ای را آغاز می‌کند.

این کتاب از جنبه‌ای تعمق درباره‌ی پیری است. پیرمرد عالم و محترم از نظر افراد دور و برش، به وسیله‌ی کودکی که به گمانم به‌گونه‌ی غیرقابل تصوری تنها دانای داستان است، متحول می‌شود.

۴

بیانکا ماریا اسکارچیا، ایران‌شناس سرشناس ایتالیایی درباره‌ی «شیاطین در کویر» می‌گوید:

نوشتن کتاب مستقیماً به ایتالیایی بسیار مهم است. زمان زیادی نیست از اینکه افرادی که متولد این سرزمین نیستند، دارند به زبان ما می‌نویسند. در مطالعه‌ی آثار آن‌ها به جای این‌ که ببینیم آیا قواعد دستور زبانی را رعایت کرده‌اند یا نه، باید آن‌ها را از نظر درون‌مایه و ساختار داستانی بررسی کنیم و رمان زرمندیلی از این جنبه شاهکار است.

در این رمان که درباره‌ی زندگی معلمی پیر و جامعه‌ی محاط بر آن نوشته شده، ایران غایب است. هیچ نکته ایدئولوژیک و مقوله پیش ساخته‌ای در آن وجود ندارد. همچنین نویسنده درایت ویژه‌ای در ترسیم شخصیت راوی داستان به خرج داده، او قهرمان داستان نیست، بلکه افراد دیگرند که داستان را می‌سازند. راوی در پس پرده می‌ماند تا واقعیات خود را بروز دهند.

۵

نقش دختر درخودمانده، کلیدی است. حرکت داستان از دختربچه شروع می‌شود و گم شدنش در واقع نیروی محرک پیرمرد است برای جست‌وجوی خود در دیگری. از این جهت می‌شود گفت «شیاطین در کویر» داستان سفر، جست‌وجو و ملاقات با خویشتن است.

و درباره‌ی مکان داستان، شهر بم و کویرش، شهر رؤیایی شرق، باید بگویم در تصور ما خارجی‌ها کویر منطقه‌ای مرده است. اما کتاب خواننده را وادار می‌کند به منظره و افق شهری چون بم که در داستان مرکزیت دارد بیندیشد. زمانی که معلم پیر دوربینش را برمی‌دارد و به کویر می‌رود تا زندگی موجودات آن‌جا را مستند کند، می‌بینیم که آن‌جا به مرکزی از حیات تبدیل می‌شود.

۶

بخشی از کتاب:

«مقابل دریا نشسته بودم و به تغییر خلقیاتم بعد از گم شدن حکیمه می‌اندیشیدم. آن واقعه به شکلی عجیب به جای اینکه مرا به پرتگاه نهایی پریشان خاطری بکشاند، به سمت هدفی برای ادامه‌ی زیستن سوق داده بود. یاس برای لحظاتی ظاهر می‌شود. به خصوص شب، وقتی از خواب می‌پرم و تنهایی عمیقی را درمی‌یابم و حس گناهی که روحم را مثل خوره می‌خورد و به زنده ماندنم بعد از فرزندانم لعنت می‌فرستم.

اما در خودم نیرویی وصف‌ناشدنی را کشف می‌کنم، مثل کسی که وظیفه‌ای بر دوشش گذاشته شده، تکلیف جلوگیری از اینکه نوه‌ام قربانی ترس فلج‌کننده‌ام در محافظت از خود شود.»

این کتاب با مجوز رسمی ناشر ایتالیایی به زبان فارسی منتشر شده و تنها نسخه‌ی ای‌بوک رایگان دارد. خوانندگان خارج از ایران با حمایت مالی خود می‌توانند با پرداخت مبلغی کوچک به عنوان پشت جلد، به انتشار کتاب‌های بیشتر و بدون سانسور به ما کمک کنند.

کتاب را از اینجا دانلود کنید:

https://nogaam.com/book/2408/