سه‌گانه مقاومت

درباره این کتاب

سیدمصطفی رضیئی: سال‌ها پیش بود که مرگ و دوشیزه را در نسخه‌ی سینمایی نخستین مرتبه دیدم، اثر بی‌اندازه حیرت‌انگیز رومن پولانسکی از نمایشنامه‌ای نوشته آریل دورفمان. چند ترجمه از آثار او را هم در زبان فارسی خواندم و بعد به جست‌وجو درباره‌ دورفمان نشستم و در وب‌سایت آمازون، سه‌گانه‌ مقاومت چشمم را گرفت.

سه‌گانه، سه سوژه اصلی ناپدیدی و قتل‌های زنجیره‌ای، شکنجه و سانسور را در سه نمایشنامه بیوه‌ها، مرگ و دوشیزه و خواننده متن در کنار هم قرار می‌دهد. در هر سه اصل، سوژه‌های اصلی داستان، زنانی هستند که به خاطر ابراز عقیده، به خاطر درخواست رسیدن به حقیقت، کنار زده می‌شوند، زندگی‌شان نابود می‌شود و به شدیدترین شیوه‌های ممکن، حق و حقوق‌شان، هویت و وجودشان، همه محو می‌شوند.

آریل دورفمان، نویسنده‌ای با اصالتی از شیلی و آرژانتین است و بعد از آنکه دولت پینوشه قدرت را در شیلی در دست گرفت، برای زندگی به اروپا رفت. او هم اکنون استاد ادبیات آمریکای لاتین در دانشگاه دوک امریکاست.

او رمان، شعر، داستان کوتاه، مقاله و کتاب‌های غیر داستانی گوناگونی را تاکنون منتشر کرده است و از برجسته‌ترین نام‌های ادبیات امریکای لاتین در سال‌های اخیر است. البته به انگلیسی هم می‌نویسد، هر سه نمایشنامه ترجمه شده توسط او به زبان انگلیسی آماده انتشار شده‌اند. جزییات بیشتر آن در موخره‌های آثار در متن کتاب آمده است.

خیالی مجنون داشتم که می‌توان این ترجمه‌ها را در تهران منتشر کرد. هم در دولت گذشته و هم در دولت کنونی، از طریق دو ناشر منتظر ماندم تا شرایط انتشار کتاب‌ها مهیا شود. ولی به جز دو مرتبه که سانسورهایی برای بیوه‌ها ارسال شد، خبری از جواز نشر نیامد.

من هم این خیال جنون‌آمیز را کنار گذاشتم و هم‌اکنون، ترجمه‌ها با اجازه آریل دورفمان در اختیار نشر نوگام قرار گرفته‌اند با این شرط که بخشی از درآمد کتاب در اختیار موسسه‌ای قرار بگیرد که در موضوع آزادی بیان برای ایران کار می‌کند.

***

نظر نوگام

پیرزنی در ساحل رودخانه منتظر است؛ زنی میانسال پشت پنجره منتظر است؛ زنی جوان در بند منتظر است.

هر سه منتظر هستند تا واقعیت ترسناکی که بر زندگی‌شان گذشته، تمامی‌اش را روبه‌روی چشمان مخاطب قرار بدهند. یکی داستانی از قتل‌های زنجیره‌ای و ناپدیدی اجباری به همراه خودش می‌آورد، دیگری صحبت از شکنجه، زندان اجباری و تاثیرهای بلندمدت آن برایتان باز می‌گوید و آخری، در جوی موهوم می‌خواهد به پسر بچه‌اش، به عزیز زندگی‌اش، توضیح بدهد که چطور آزادی بیان را ازش گرفتند، چطور او را به تیمارستان بردند، چطور آخرین نشانه‌های وجودی‌اش را از صحنه روزگار حذف کردند. او می‌خواهد با صدایی رسا سانسور را به پسربچه‌اش معرفی کند.

سه‌گانه مقاومت باری دیگر خیال‌پردازی‌های آریل دورفمان، نویسنده نام‌آشنای شیلیایی-آرژانتینی را به دنیایی جهان‌شمول از واقعیت متصل می‌کند تا پلی باشد بر خواننده و آنچه در زندگی تصمیم می‌گیریم و می‌تواند نابود کننده تمامی عزیزهای روزگار و زندگی‌مان باشد.

سه نمایشنامه بیوه‌ها، مرگ و دوشیزه، و خواننده متن روایت‌هایی تیره و دلتنگ از قرن گذشته‌اند، ولی هنوز هم می‌توانند در امروز ما هم اتفاق بیافتند، اگر حواس‌مان نباشد. این سه اثر را با ترجمه سیدمصطفی رضیئی و با اجازه رسمی نویسنده و مقدمه‌ای از او برای خواننده فارسی در این کتاب بخوانید.

این کتاب در تاریخ ۱۹ خرداد ۱۳۹۶ (۹ ژوئن ۲۰۱۷) منتشر شده است.