یولسیز (اولیس)

درباره این کتاب

  چرا یولسیز؟ چرا باید تا این اندازه اهمیت بدهیم به یک روز (۱۶ ژوئن ۱۹۰۴) از زندگی مردی سی‌و‌هشت ساله، کارگر آگهی‌های روزنامه‌ها، یهودی‌ تغییرمذهب‌داده، و زن بی‌وفا و درمانده‌اش و جوان بیست و دوساله‌ی افسرده، رهایی‌یافته از مذهب کاتولیک که دلش می‌خواهد او را نویسنده‌ای برجسته و سرشناس بدانند، گرچه جز مشتی مطالب عجیب چیزی ننوشته است؟ چرا باید رمانی را با بی‌شمار ارجاع و اشاره‌های پنهان و عبارت‌ها و جمله‌های بغرنج بخوانیم؟ اصلاً چرا باید یولسیز را تبلور رمان مدرن بدانیم؟

  بی‌شک ما رمان می‌خوانیم چون رمان را انسان‌ها می‌نویسند درباره‌ی انسان‌ها و برای انسان‌ها. یولسیز هم از این مقوله بیرون نیست و علاوه بر شخصیت‌پردازی منحصر به‌فرد، بازی‌های زبانی و به‌کارگیری فرم و تکنیک‌های ادبی نو و ویژه مثل تکنیک سیال ذهن و تک‌گویی درونی، تکنیک چندصدایی یا بی‌شمارصدایی، چرخش‌های طبیعی و دقیق راوی، از فنون و نوآوری‌های خاص نثر و سبک نگارش برخوردار است.

  مثلاً هر فصل، سبک و شیوه‌ی روایت متفاوتی با فصول دیگر دارد. فصل سه عمدتاً در قالب درون‌تک‌گویی روایت می‌شود. فصل هفت، که بخش عمده‌اش در دفتر روزنامه می‌گذرد، سرشار از آرایه‌ها و نمایه‌های سخن‌دانی و سخنوری است. شیوه‌ی روایت فصل یازده، با استفاده از نام‌آواها، تکرار و تجانس آوایی، نوعی تقلید از موسیقی است. فصل دوازده داستانی است با گسست‌های عجیب و افراطی. فصل سیزده مانند رمان عاشقانه روایت می‌شود. فصل چهارده روند تکامل نثر انگلیسی را از آغاز تا قرن نوزدهم بازتولید می‌کند. فصل پانزده در قالب نمایشنامه تعریف می‌شود. فصل هفده پرسش و پاسخ است، و همه‌ی این‌ها در فصل آخر به اوج و کمال می‌رسد. این فصل در هشت پاراگرافِ بلند، بدون علائم سجاوندی و در قالب درون‌تک‌گویی مالی، یکی از شخصیت‌های اصلی داستان، تعریف می‌شود. برخی قسمت‌ها چنان فشرده و سنگین است که به‌آسانی نمی‌توان به درکی کامل از آن رسید. کتاب سرشار است از ارجاعات به متون کلاسیک، فلسفه‌ی ارسطو، آثار قرون وسطی و دانته، و مملو است از زبان کوچه و بازار شهر دابلن.

  جویس کرول اوتس معتقد است که یولسیز «رمانی است که سنت رمان‌نویسی را کامل کرد.» و تی.اس الیوت آن را اثری می‌داند که «همه‌ی ما به آن مدیونیم و هیچ‌کدام از ما نمی‌توانیم از آن بگریزیم.» اما علاوه بر این‌ها و ارزش ادبی و هنری آن، دلیل انتخاب من برای ترجمه‌ی این اثر به چالش گرفتن سیستم طبقاتی، سرکوبگر و پدرسالاری موجود است. جویس با به‌کارگیری تکنیک‌های ادبی آزمون‌نشده با تاریخ طولانی سرکوب، امپریالیسم زبان انگلیسی و امپریالیسم نظامی و سیاسی انگلستان مبارزه می‌کند و نیز با سلطه‌ی مذهب کاتولیک بر مردم ایرلند. از طریق بازی‌های زبانی و نوشتن درباره‌ی تابوهای اجتماعی از زیر سلطه‌ی زبان و فرهنگ انگلیسی بیرون می‌آید و ترجمه‌ی فارسی یولسیز و انتشار بی‌سانسور آن نیز، که نقطه‌ی مقاومت ویژه‌ای در ایجاد دگردیسی اجتماعی و ادبی است، باری دیگر هژمونی و سرکوب و یک سده سانسور را به چالش می‌گیرد.

  امیدوار بودم که بتوانم دست‌کم بخش‌هایی از این اثر را بدون سانسور در ایران منتشر کنم تا خواننده آسان‌تر به این گنجینه‌ی سترگ دست یابد ولی متأسفانه چنین چیزی میسر نشد. پس تصمیم گرفتم که چاپ و انتشار آن را به نشر نوگام بسپارم که از پیشگامان مبارزه با سانسور، بنیانگذار نمایشگاه بدون سانسور است و یکی از خدمات ارزنده‌ی آن حمایت از پدیدآورنده و انتشار رایگان آثار است.

نظر نوگام

  هر اثر ماندگار ادبیات را که بتوانیم به زبان آشنا بخوانیم موهبتی است. در این بین شاید نیازی به حاشیه رفتن نباشد که یولسیز (اولیس) جیمز جویس چه جایگاه پراهمیتی در ادبیات جهان دارد و فقدان ترجمه کامل آن به فارسی تا به امروز برای خواننده فارسی زبان حسرتی آشکار بوده است. هرچند مترجمان بزرگواری در طول سالیان بخش‌هایی از این کتاب را ترجمه کرده‌اند اما این اولین بار است که به صورت رسمی، قرار است این شاهکار پیچیده‌ی جویس  به طور کامل به فارسی منتشر شود.

  اما انتخاب ما برای مشارکت در انتشار این اثر، تنها به این جهت نیست که لقب «اولین» را به یدک بکشیم. این ترجمه، صرفا ترجمه‌ ساده و خلاصه شده‌ی اصل اثر نخواهد بود. متنی است وفادار به زبان و لحن و در اصل روح یولسیزِ جویس. دقت و وسواس مترجم در این کار قابل تقدیر است. مترجم واژه به واژه و خط به خط در کنار خواننده، از هرآنچه بر او پوشیده و پنهان بنمایاند، پرده برمی‌دارد و با تفاسیر و توضیحات تکمیلی و مفصل، چراغ راه خواننده است بدون آن‌که کلام جویس را ابتر کند.

  شایسته‌تر آن است که نتیجه تلاش چندساله مترجم را تنها به «ترجمه» تقلیل ندهیم که این کار، کاری است کارستان و نتیجه آن ترکیبی است از ترجمه و کار پژوهشی.

  این اثر شما را به آرامش، تمرکز و همراهی فرامی‌خواند و همچنین شما را در عصر ناشکیبایی و تمایل به خوانش‌های آسان و پرسرعت به چالش می‌کشد.

  نوگام افتخار دارد که فصل تازه فعالیتش را با این کتاب آغاز کند. و در کنار مترجم سرشناسی چون اکرم پدرام‌نیا و ویراستار حاذقی چون رضا شکراللهی بایستد.

  این کتاب به‌دلیل حجم بالای پانوشت‌ها و تفسیرها، قرار است در شش جلد منتشر شود. جلد اول آن که دربرگیرنده شش فصل اول کتاب است در فروردین ۱۳۹۸ منتشر خواهد شد. برخلاف رسم همیشگی نوگام، این کتاب ابتدا به صورت کاغذی منتشر خواهد شد و چندماه پس از انتشار نسخه کاغذی، و پیش از انتشار جلد بعدی، نسخه رایگان الکترونیک آن در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت.

  همچون گذشته امیدواریم ما را در این پروژه یاری کنید. حمایت مالی برای این کتاب از روز ۱۶ مارچ، ۲۵ اسفند، آغاز خواهد شد. نوگام بیش از گذشته به یاری شما نیاز دارد. کمک شما به هر اندازه، ما را یک قدم جلوتر خواهد برد و به واژه‌های بیشتری زندگی خواهد بخشید.

  برای دونیشن‌های زیر ۳۰ پوند،  کتاب الکترونیک با امضای مترجم ارسال می‌شود.

  برای دونیشن‌های بالای ۳۰ پوند (پیش از تاریخ انتشار)، یک جلد کتاب کاغذی ارسال می‌شود.

قیمت کتاب کاغذی پس از تاریخ انتشار، بدون تخفیف محاسبه می‌شود و هزینه ارسال پستی کتاب به آن اضافه خواهد شد.